چرا تولید خودرو افت کرد؟

تولید خودروهای سواری سه شرکت وابسته به دولت طی نیمه نخست امسال و در مقایسه با مدت مشابه پارسال افت کرده است، این در حالی است که خودروسازان توانسته‌اند تولید ماهانه خود را افزایش دهند.وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنان آمار تولید خودرو را منتشر نمی‌کند (سیاستی که دولت سیزدهم در سال جاری پیش گرفت و دولت چهاردهم هم فعلا آن را ادامه می‌دهد)؛ بنابراین در غیاب این آمار، گزارش‌های ارسالی خودروسازان به سامانه کدال بورس، مبنای بررسی کارنامه نیمسال آنها قرار گرفته است. طبق آمار، خودرو سازان حدود۴۳درصد از برنامه تولید وزارت صمت عقب مانده‌اند.

بنابر آمار منتشره در کدال، سه خودروساز بزرگ و دولتی کشور شامل ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو، طی نیمه نخست امسال ۴۲۶هزار و ۳۵۷دستگاه محصول سواری را به تولید رسانده‌اند. در مقایسه با مدت مشابه پارسال با تیراژ ۴۶۱هزار و ۱۵۵دستگاهی، تولید محصولات سواری خودروسازان وابسته به دولت حدود ۳۵هزار دستگاه، معادل بیش از هشت‌درصد، افت کرده است.

روند تولید خودرو در کشور طی شش ماه ابتدایی سال جاری در بیشتر مقاطع نزولی بود که ریشه در سه مساله اصلی شامل کمبود نقدینگی، عدم تخصیص ارز و بی‌برقی داشت. در شهریور اما دو عامل از این سه فاکتور تعدیل شده و به همین دلیل، تولید نسبت به مرداد بالا رفته است. به نظر می‌رسد خودروسازان در شهریور مشکلات و چالش‌های کمتری در تامین ارز و انرژی (برق) داشته‌اند و به همین دلیل تولید آنها نسبت به مرداد رشد کرده است. اما افت تولید شش‌ماهه نشان می‌دهد خودروسازان نتوانسته‌اند در نیمسال نخست در مسیر تحقق برنامه تولید وزارت صمت، خوب پیش بروند. طبق این برنامه، تولید خودروسازان باید به بالای یک‌میلیون و ۵۰۰هزار دستگاه برسد، حال آنکه آنها نتوانسته‌اند حتی تیراژ نیمسال نخست پارسال را نیز حفظ کنند. اگر روند نیمسال نخست در شش ماه دوم هم ادامه پیدا کند، تولید خودروسازان حتی به یک‌میلیون دستگاه (در بخش سواری) نخواهد رسید. وزیر صمت چندی پیش اعلام کرد برای رشد تولید با خودروسازان صحبت شده، اما مشخص نیست با وجود چالش نقدینگی که به گفته فعالان خودرویی، ریشه در اصلاح نشدن قیمت کارخانه‌ای خودروها دارد، چگونه قرار است تولید بالا برود. به‌هر‌حال طبق آنچه خودروسازان به بورس اعلام کرده‌اند، تولید آنها با وجود بهبود ماهانه، در حالت تجمیعی (شش‌ماهه) افت کرده و حتی به نیم‌میلیون دستگاه نیز نرسیده است.

در این بین، بیشترین تیراژ نصیب ایران‌‌‌خودرویی‌‌‌ها شده که توانسته‌‌‌اند ۲۴۱هزار و ۹۵۷دستگاه محصول را در شش ماه نخست امسال تولید کنند. این میزان تولید با توجه به تیراژ بالغ بر ۲۵۸هزار و ۵۰۰دستگاهی سال گذشته ایران‌خودرو، افت ۶.۵ درصدی را نصیب آبی‌های جاده‌مخصوص کرده است.

سایپایی‌‌‌ها نیز به کمک زیرمجموعه خود، پارس‌‌‌‌خودرو، تولید حدودا ۱۸۴هزار و ۴۰۰دستگاهی را در شش ماه ابتدایی امسال ثبت کرده‌‌‌اند که نسبت به مدت مشابه پارسال افت را نشان‌‌‌ می‌دهد. در حالت تفکیکی، سایپا تولید بیش از ۱۳۶هزار دستگاهی در شش ماه امسال داشته و این در حالی است که میزان تولید این شرکت در مدت مشابه پارسال بیش از ۱۴۵هزار و ۵۰۰دستگاه بود. بنابراین دومین خودروساز بزرگ ایران بدون احتساب آمار پارس‌خودرو نیز دچار افت تولید بیش از شش‌درصدی در نیمه امسال شده است. پارس‌خودرو که ۴۸ هزار و ۳۸۹دستگاه تولید در شش ماه نخست امسال داشته، در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با تیراژ ۵۷هزار و ۱۵۵دستگاهی، دچار افت بیش از ۱۵درصدی شده است.

رشد تولید ماهانه
بررسی آمار تولید خودروسازان در شهریور امسال و مقایسه آن با ماه قبل - مرداد - نشان می‌دهد تولید ماهانه آنها رشد داشته است. طبق آمار، خودروسازان در مرداد امسال 62هزار و 685دستگاه انواع محصولات سواری را به تولید رسانده بودند. با توجه به تولید 71هزار و 902دستگاهی خودروسازان در شهریور سال جاری، آنها با رشد حدودا 15درصدی در تولید ماهانه روبه‌رو شده‌اند.

در حالت تفکیکی، ایران‌خودرو در شهریور امسال تولید 43هزار و 582دستگاهی را به ثبت رسانده که این آمار نسبت به 35هزار و 827تولید مرداد، از رشد هفت‌هزار و 770دستگاهی حکایت دارد. سایپا نیز که تولید 20هزار و 299دستگاهی در شهریور داشته، نسبت به مرداد با تیراژ 19هزار و 843دستگاهی، رشدی اندک را به خود می‌بیند. همچنین پارس‌خودرو که تولید هشت‌هزار و 21دستگاهی در شهریور امسال داشته، نسبت به مرداد رشد حدودا هزاردستگاهی را تجربه کرده است. تولید خودرو اما در شهریور امسال نسبت به ماه مشابه پارسال حدود دو درصد بالا رفته است.

جزئیات کارنامه نیمسال
بنابر آمار منتشرشده در سایت کدال، ایران‌‌‌خودرو در شش ماه نخست امسال مانند گذشته بیشترین تولید خود را به مدل‌‌‌های پژو اختصاص داده است. این در حالی است که ایران‌خودرو در‌حال‌حاضر فقط پژو 207 را از این خانواده به تولید می‌رساند. این شرکت در بازه زمانی تحت بررسی، 89هزار و 100 دستگاه پژو را تولید کرده است.با توجه به تولید 144هزار و 831دستگاهی خانواده پژو در شش ماه نخست پارسال، ایران‌‌‌خودرویی‌‌‌ها در تولید اعضای این خانواده افت حدودا 39درصدی داشته‌‌‌اند.

در بین دیگر محصولات ایران‌‌‌خودرو، گروه سورن تیراژ 51هزار و 113دستگاه را در شش ماه امسال از خود به جا گذاشته است. با در نظر گرفتن تیراژ 25هزار و 133دستگاهی این گروه خودرویی در شش ماه پارسال، ایران‌خودرویی‌ها توانسته‌اند تولید در این گروه را 104درصد بالا ببرند. طبق آمار منتشره در سایت کدال، دنا نیز در شش ماه امسال نسبت به نیمه نخست سال گذشته تیراژ بیشتری داشته است. ایران‌خودرو اعلام کرده در شش ماه امسال 40هزار و 137دستگاه دنا را به تولید رسانده است. بنابراین تولید دنا بیش از 200 دستگاه بالا رفته است.

اما دیگر محصول ایران‌‌‌خودرو به نام رانا شش ماه نخست امسال را با افت پشت‌سر گذاشته است. طبق اطلاعات منتشر‌شده در کدال، تا پایان شهریور امسال هفت‌هزار و 668دستگاه رانا در این شرکت به تولید رسیده است. بنابراین تولید رانا حدود 19درصد افت را به خود می‌بیند.

ایران‌خودرویی‌ها در شش ماه ابتدایی امسال شش‌هزار و 871دستگاه هایما را نیز مونتاژ کرده‌اند، حال آنکه در شش ماه مشابه پارسال، تیراژ این مونتاژی چینی 10‌هزار و 528دستگاه بود. بنابراین مونتاژ هایما 35درصد افت کرده است.

طبق آمار منتشره در کدال، ایران‌‌‌خودرو در شش ماه ابتدایی امسال 32هزار و 788دستگاه تارا تولید کرده است. این خودروساز در شش ماه نخست پارسال کمتر از 21هزار دستگاه از این محصول را به تولید رسانده بود. بنابراین تولید تارا در شش ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد بالغ بر 11هزار دستگاهی، معادل بیش از 57درصدی، را داشته است.

از ایران‌‌‌خودرو بگذریم و به سراغ گروه سایپا برویم؛ دومین خودروساز بزرگ کشور که بیشترین حجم از سبد محصولاتش در شش ماه امسال نیز به خانواده ایکس 200 (تیبا، کوئیک و ساینا) اختصاص داشته است.

طبق آمار منتشره در کدال، سایپا در تولید این گروه خودرویی آمار 100هزار و 358دستگاهی را طی شش ماه نخست سال جاری از خود به جا گذاشته است. با توجه به تولید 121هزار و 244دستگاهی این گروه خودرویی در شش ماه نخست پارسال، تیراژ خانواده ایکس 200 بیش از 17درصد افت را نشان می‌دهد. در این گروه خودرویی البته تیبا دیگر به تولید نمی‌رسد.

در بازه زمانی تحت بررسی، سایپا همچنین توانسته 25هزار و 266 دستگاه شاهین را به تولید برساند. این در حالی است که طی شش ماه ابتدایی سال گذشته تیراژ شاهین 24هزار و 63دستگاه بود. با این حساب، تولید شاهین نسبت به شش ماه نخست پارسال افزایش هزار و 200دستگاهی معادل 12درصد داشته است.

دومین خودروساز ایران اما در بازه زمانی تحت بررسی، حتی یک دستگاه آریا اتومات هم تولید نکرده است. البته در شش ماه نخست پارسال نیز تنها پنج دستگاه آریا اتومات در این شرکت تولید شده بود. سایپا در آمار تولید خود گزینه‌ای به نام «سایر» نیز دارد که تیراژ 10هزار و 456دستگاهی مقابل آن ثبت شده است. در نیمسال نخست پارسال، تولید این بخش تنها 265 دستگاه بود.

از سایپا به پارس‌خودرو برویم؛ سومین خودروساز بزرگ کشور که در شش ماه ابتدایی امسال کوئیک دنده معمولی، ساینا اس، سهند و گروه Q200 را به تولید رسانده است. طبق گزارش ارسالی به بورس، گروه Q200 سایپا تولید 32هزار و 574دستگاهی در شش ماه نخست امسال داشته که نسبت به مدت مشابه پارسال از افت حدودا 11درصدی حکایت دارد.

پارس‌خودرو همچنین در حالی هزار و 234دستگاه کوئیک معمولی دنده‌ای را در شش ماه ابتدایی امسال تولید کرده که در مدت مشابه پارسال، حدود 20هزار و 700دستگاه از این خودرو را به تولید رسانده بود. این محصول در شهریور امسال هیچ تولیدی نداشته است.

خودروساز سوم ایران همچنین در شش ماه ابتدایی امسال چهار‌هزار و 849دستگاه سهند را به تولید رسانده است. سهند محصول جدید پارس‌خودرو به شمار می‌رود که در شش ماه نخست پارسال تنها 20 دستگاه از آن تولید شد. این شرکت در بازه زمانی تحت بررسی 9هزار و 732دستگاه ساینا اس را نیز تولید کرده است، خودرویی که در بازه زمانی مشابه پارسال به تولید نمی‌رسید.