سدها خالی شد؟ | کارآمد خبر

به‌گزارش کارآمد خبر، در روزهایی که کشور فقط چند روز از انتخابات ریاست جمهوری را پشت گذاشته است انتشار برخی اظهارنظرهای غیرکارشناسانه و سیاسی آبکی درباره «آب» در فضای مجازی بدون هیچ پشتوانه علمی و عملی خودنمایی می کند.

اخیرا فردی با انتشار مطلبی در فضای مجازی مدعی شده که "در حال حاضر با ‌ خروج بی‌ضابطه آب سدها⁩ به‌طرز عجیبی روزانه ۱۲۳ هزار و ۹۷۷ مگاوات ساعت انرژی برق تولید می‌شود و به‌ سرعت تراز سدها پایین می‌آید و طی تقریباً ۲۰ روز بعد سد شهید عباسپور و مسجد سلیمان از مدار خارج و تولید گتوند هم تقریباً صفر خواهد بود. این یعنی کابینه جدید دولت با کسری ۸ هزار مگاوات انرژی برقابی کار خود را آغاز خواهد کرد".

اینکه گفته می شود آب موجود سدهای کشور برای تامین انرژی برق آبی خالی می شود از زوایای مختلف قابل بحث و بررسی است، کاهش ورودی مخازن سدها به دلیل کاهش بارندگی‌ها و افزایش بی سابقه دمای هوا و در ادامه نیاز بیشتر برای تامین برق مورد نیاز همه و همه به خودی خود می تواند با کاهش میزان حجم موجود آب سدهای کشور همراه شود اما با همه این شرایط به دنبال مدیریت صحیح و کارای وزارت نیرو حجم خروجی سدهای کشور مدیریت شد و در شرایط نرمال قرار دارد.

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که تداوم پدیده النینو و روند خشکسالی که با کاهش آورد رودخانه ها و حجم ورودی به سدهای کشور همراه است، مدیریت دقیق و محاسبه شده میزان خروجی سدها را در کنار سایر راهکارهای مدیریتی منابع آب کشور را می طلبید که این مهم طی سه سال اخیر با وجود کاهش محسوس بارندگی ها به خوبی صورت گرفته است.

تغییرات آب و هوایی ناشی از گرم شدن کره زمین را می‌توان تغییر اقلیم تعریف کرد که مساله‌ای متفاوت از خشکسالی است؛ بخشی از عوامل گرمایش زمین مانند انتشار گاز متان طبیعی است و برخی دیگر مانند انتشار گاز دی‌اکسید کربن بیشتر منشاء انسانی دارد. انتشار این گازها موجب می‌شود اطراف کره زمین با هاله‌ای از گاز (مانند گلخانه) احاطه شود و با بروز اختلال تبادل هوا، به جای اینکه گرما در یک مرحله از زمین خارج شود، در چند مرحله خارج شود.

همین گرما با افزایش مصرف و نیز افزایش تبخیر آب همراه می‌شود؛ همچنین الگوی بارندگی‌ها تغییر می‌کند و این الگو معمولا از برف به باران تبدیل می‌شود؛ در همین راستا آب شدن یخ‌های قطبی بر اثر گرم شدن به شدت در اکوسیستم تاثیر می‌گذارد.

بنا بر این گزارش، تغییرات اقلیمی تنها بارندگی‌ها را بیشتر می‌کند و تغییری در میزان منابع آبی کلی در کره زمین ندارد با این تفاوت که در برخی از مناطق بارندگی‌ها بیشتر و در برخی کمتر می‌شود، به طور کلی نیز الگو به این گونه است که معمولا بارندگی‌ها در مناطق پربارش بیشتر و در مناطق کم بارش، کمتر می‌شود.

به گفته کارشناسان نخستین اثر آن در بخش آب این است که رژیم بارندگی‌ها تغییر می‌کند به این معنا که برف به بارش تبدیل و پیرو این امر تغذیه چشمه‌ها در ارتفاعات دچار اختلال شده و به همین دلیل دبی پایه‌های روخانه‌ها کم‌تر می‌شود و در برخی مواقع مشاهده می‌شود که مرگ رودخانه رخ می‌دهد. در ایران به طور خاص تغییرات اقلیمی با تداوم خشکسالی‌ها و در مقابل در برخی از مناطق با ظهور سیلاب‌های سنگین همراه می‌شود.

در همین راستا علی اکبر محرابیان- وزیر نیرو تاکید می‌کند: ایران اقدامات متعددی را برای مقابله با تهدیدات اقلیمی انجام داده است که از جمله آن‌ها ایفای نقش فعال در هم افزایی کشورها به منظور مقابله با گرد و غبار در منطقه است.

وی افزود: «تغییر اقلیم» به عنوان یکی از بحران‌های عمده در دنیای امروز موجب افزایش وقایع حدی و شدید آب‌وهوایی در سطح جهان و به خصوص در خاورمیانه شده و در نتیجه امنیت غذایی و آبی، سلامت و حیات نسل بشر را دچار مخاطره جدی کرده است. ظهور مفاهیمی نظیر «مسئولیت مشترک، اما متفاوت» در ادبیات جهانی و تثبیت آن به عنوان یک «تعهد همگانی در برابر جامعه جهانی» گامی مهم و رو به پیشرفت بوده و پیگیری جدی آن تا حصول نتیجه مورد تاکید است.

رکورد تامین برق در گرمای ۵۰ درجه

وزیر نیرو هفتم تیرماه امسال، با اشاره به گرمای شدید هوا در سه هفته گذشته و افزایش نیاز مصرف برق کشور بویژه در استان خوزستان بیان کرد: در سه هفته گذشته به مدت ۱۰ روز دمای هوا در استان خوزستان به بالای ۵۰ درجه سانتی گراد رسید که بر اساس اعلام سازمان های هواشناسی این اتفاق یک پدیده نادر بود و همین موضوع سبب شد تا صنعت نیروگاهی کشور با تمام ظرفیت وارد مدار شود.
وی از رسیدن به ظرفیت تولید برق لحظه ای نیروگاه های برقابی کشور به ۱۱ هزار مگاوات در روزهای گرم سال جاری خبر داد.

این گزارش می افزاید که سیاره ما در حال حاضر در حال تجربه رویداد ال‌نینو است که باعث افزایش دمای جهانی شده است و دانشمندان آکادمی علوم هواشناسی چین احتمال ۹۰ درصدی برای رکوردشکنی گرما در سال ۲۰۲۴ به دلیل این پدیده آب و هوایی را پیش‌بینی کرده بودند.

سال ۲۰۲۴ از گرم‌ترین سال‌های کره زمین است

اما محمدرضا کاویانپور- رئیس موسسه تحقیقات آب کشور در بهمن سال گذشته با بیان این که انتظار است سال ۲۰۲۴ که در اوایل آن قرار داریم، جزو گرم‌ترین سال‌های کره زمین محسوب شود، گفته بود: با تغییر سبک زندگی و سازگاری و انعطاف‌پذیری در برابر شرایط کم‌آبی مانند تغییر کشت محصولات کشاورزی پرآب‌بر به کم آب‌بر و تغییر نوع صنعت (از صنایع پرآب‌بر به کم آب‌بر) به عنوان تکنیک‌های غیرسازه‌ای می‌توان در مواجهه به این شرایط قرار گرفت.

وی همچنین گفته بود که بر اساس برآوردهای ۱۰۰ سال گذشته دمای هوا افزایش ۱.۵ درجه‌ای را به صورت پلکانی به ثبت رسانده است که در سال گذشته دمای هوای کشور ۱.۳ درجه افزایش یافت و بیشترین تغییر آن در فصل تابستان رخ داد؛ به عبارت دیگر تغییری که در طول یک قرن تجربه شده بود در یک سال صورت گرفت و تجربه شد

رئیس موسسه تحقیقات آب کشور با بیان اینکه رکورد گرم‌ترین سال کره زمین در سال ۲۰۲۳ زده شد، ابراز داشت: سال ۲۰۲۳ با افزایش ۱.۴۸درجه‌ای دمای هوا جزو گرم‌ترین سال‌های کره زمین به ثبت رسید و در چنین شرایطی انتظار است سال ۲۰۲۴ که در اوایل آن قرار داریم، جزو گرم‌ترین سال‌های کره زمین محسوب شود.

این گزارش می افزاید که تداوم پدیده النینو و روند خشکسالی که با کاهش آورد رودخانه ها و حجم ورودی به سدهای کشور همراه است، مدیریت دقیق و محاسبه شده میزان خروجی سدها را در کنار سایر راهکارهای مدیریتی منابع آب کشور می طلبید که این مهم طی سه سال اخیر با وجود کاهش محسوس بارندگی ها به خوبی صورت گرفت.

کاهش ۱۵ درصدی ورودی آب به مخازن سدها نسبت به بلندمدت

در این باره سخنگوی صنعت آب کشور از افزایش ۶ درصدی ورودی سدهای کشور با توجه به بارندگی‌های اخیر و پوشش برفی مناسب، نسبت به سال گذشته خبر داد و گفت: البته آب ورودی به مخازن سدهای کشور در مقایسه با متوسط پنج ساله، کاهش ۱۵ درصدی را به ثبت رسانده است.

فیروز قاسم‌زاده افزود: در این شرایط خروجی سدها کنترل می شود، همچنین مصارف طبق برنامه‌ای که در پاییز مصوب و در اسفند مورد بازنگری قرار گرفته بود مورد توجه ویژه قرار دارد تا با کمترین تنش در تمام حوزه‌های مصرفی عبور ایمن از تابستان جاری صورت گیرد.

وی تصریح کرد: بر این اساس کنترل خروجی آب از مخازن سدها نسبت به متوسط پنج ساله حدود ۲۷ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

قاسم‌زاده با بیان اینکه به دلیل بارندگی‌های مناسب در ماه‌های اخیر میزان پرشدگی مخازن ۲۰ سد کشور به بیش از ۱۰۰ درصد رسیده است، ادامه داد: هم‌اکنون میانگین میزان پرشدگی سدهای کشور ۶۶ درصد است و با توجه ورود به فصل تابستان در شیب نزولی حجم مخازن سدها قرار گرفته‌ایم.

وی اظهار کرد: حجم موجود مخازن نسبت به سال گذشته ۸ درصد افزایش یافته و در مقایسه با متوسط پنج ساله با توجه به پیشبرد برنامه مدیریت منابع و مصارف از سمت وزارت نیرو در کنار همکاری کشاورزان، خانوارها و غیره حدود ۵ درصد حجم موجود مخازن رشد را به ثبت رسانده است.

سخنگوی صنعت آب کشور یادآور شد: میزان پرشدگی سد تهران نسبت به سال گذشته ۱۶ درصد افزایش یافته و در شرایط مطلوبتری قرار دارد؛ در عین حال با توجه به مصارفی که در پیش روست و با درنظر گرفتن آمار به ثبت رسیده از سال‌های پرآب و نرمال می‌توان گفت که در شهر تهران با کاهش حجم مخازن روبرو هستیم.

سدهای زنجیره کارون ۸۸ درصد و معادل سال قبل پرشدگی دارد

قاسم‌زاده با بیان اینکه مدیریت سدهای خوزستان طبق برنامه منابع و مصارف این استان دنبال می شود، اظهار کرد: با توجه به ویژگی‌های استان خوزستان از نظر فعالیت های کشاورزی و تامین نیاز شرب و حقابه های زیست محیطی رودخانه ها و تالابهای این استان و نیز تولید برقابی در سدهای زنجیره کارون، سد دز و سد کرخه، مدیریت مخازن در این منطقه از حساسیت ویژه ای برای وزارت نیرو برخوردار است.

وی افزود: از همین منظر، برنامه منابع و مصارف سدهای مذکور در دو نوبت در سال آبی جاری مورد بازنگری قرار گرفته است تا انطباق لازم با آورد حوضه و اطمینان کافی از تامین آب و برق حاصل شود؛ در مرحله اجرای این برنامه، وضعیت مخازن بطور مداوم مورد رصد قرار گرفته و عملکرد بطور هفتگی با برنامه تطبیق داده می شود.

قاسم زاده ادامه داد: همین امر باعث شده است که سد کرخه در حال حاضر در شرایط مطلوبی نسبت به سنوات اخیر قرار گیرد، سد دز دارای ۹۳ درصد پرشدگی باشد و زنجیره کارون به رغم کاهش ۲۴ درصدی آورد رودخانه‌های این حوضه در سال جاری، با مدیریت انجام شده دارای پرشدگی تقریبا معادل سال گذشته است.

سخنگوی آب کشور تصریح کرد: سدهای خوزستان در حال حاضر در مجموع بیشتر از سال گذشته پرشدگی دارد و با اجرای دقیق برنامه منابع و مصارف این سدها، شرایط مطمئنی از نظر تامین آب در منطقه فراهم خواهد بود و پیش بینی می شود تولید برقابی نیز با ظرفیت مناسبی انجام پذیرد.